روکش دندان چیست؟ 4 نوع رایج+ مزایا و معایب

در پاسخ به سؤال روکش دندان چیست؟ باید گفت روکش دندان، پوسته‌ای کلاهکی شکل است که به صورت سفارشی از متریال مختلف و عموما از پرسلن(سرامیک) ساخته می‌شود.

این راهکار درمانی دندانپزشکی روی سطح دندان را می‌پوشاند و مشکلات دندانی مانند ناهماهنگی و فاصله میان دندان‌ها را برطرف می‌کند. همچنین روی تغییر رنگ دندان‌ها تاثیر گذار است.

روکش‌ دندان یکی از درمان‌های زیبایی دندانپزشکی زیبایی است که به بهبود زیبایی و جذابیت لبخند شما کمک کرده و با هم‌تراز کردن و تغییر دلخواه رنگ دندان‌، به رفع مشکلات ظاهری آن‌ها می‌پردازد.

هدف اصلی روکش دندان علاوه بر جنبه درمانی آن، بازیابی شکل، اندازه و عملکرد طبیعی سابق دندان است.

این راهکار با محافظت از سطح دندان آسیب دیده، نیاز به درمان‌های گسترده‌تر در آینده را برطرف می‌کند و افزایش مقاومت در عین زیبایی، خلق لبخند زیبا و درخشان از دیگر مزایای آن است.

روکش‌ها چه کار می‌کنند و چرا انتخاب می‌شوند؟

روکش دندان صرف نظر از این‌که ظاهر بد دندان‌ها را بهبود می‌بخشد، می‌تواند تمام یا بیشتر مشکلات دندانی را رفع کند. این دسته از مشکلات شامل موارد زیر است:

فرسایش مینا : مینای دندان ماده‌ای قوی و شفاف است که ساختار داخلی(عاج) دندان را می‌پوشاند و با گذشت زمان دچار تغییر رنگ می‌شود و حتی ممکن است روی سطح آن ساییده شود.

ساییدگی : با افزایش سن، دندان‌ها به طور طبیعی با سایش مواجه می‌شود که احتمال شکستن، ترک خوردن و تغییر ظاهر آن بسیار زیاد است.

انواع روکش دندان

در ادامه با 2 نوع رایج و محبوب از انواع مختلف روکش‌های دندانی آشنا می‌شوید:

 روکش‌های تمام سرامیکی یا فول سرام؛ زیبا و طبیعی

پرسلن یا سرامیک زیباترین و کم‌ضررترین متریال برای ترمیم دندان است. همچنین ماندگاری بیشتری میان متریال‌های مختلف دارد.

روکش‌های سرامیکی بسیار زیست سازگار هستند و هرگز به بافت لثه آسیب وارد نمی‌کنند. بی‌شک این مدل روکش می‌تواند به میزان قابل توجهی ظاهر دندان را بهبود بخشد و بسیار طبیعی و خاص به نظر رسد.

این دسته از روکش‌ها راه حلی دائمی و برگشت‌ناپذیر هستند(قابلیت حذف ندارند) و برای اجرا نیاز به تراشیدن دندان دارند.

روکش‌های فلز-سرامیک؛ مقاوم‌ و ماندگار

این نوع روکش‌ها با نام روکش پی اف ام (PFM) نیز شهرت دارند و برای افزایش استحکام و مقاومت روکش‌های تمام سرامیکی طراحی و ساخته می‌شوند.

در زیر لایه سرامیک، یک لایه از متال(فلز) قرار می‌گیرد که توسط سرامیک پوشش داده شده‌است. بنابراین از نظر ظاهری و زیبایی تقریباً مشابه روکش تمام سرامیکی است ولی از نظر استحکام از روکش تمام سرامیکی قوی‌تر است.

روکش‌های PFM رایج‌ترین نوع روکش‌ها هستند که بخش داخلی آنها از فلز و سطح خارجی آنها از سرامیک(پرسلن) ساخته شده است.

به مرور زمان ممکن است به دلیل سایش، لبه‌های فلزی تیره شده و نمای بدرنگی در لثه ایجاد نماید. به‌طور کلی رنگ سرامیک در این نوع روکش شفافیت کمتری نسبت به ساختار طبیعی و واقعی دندان دارد.

دوام و ماندگاری این روکش‌ها در صورتی که وضعیت بهداشت دهان و دندان بیمار خوب باشد، مطلوب است.

مزایا و معایب روکش دندان

مزایا

• ارائه ظاهری زیبا و کاملاً طبیعی

• مقاوم در برابر لکه‌پذیری و رنگ‌پذیری

• امکان انتخاب رنگ روکش مناسب و سفیدتر کردن دندان

• راهکاری مناسب برای تغییر فرم دندان

معایب

• به علت تراش مینای دندان غیرقابل بازگشت است.

• ممکن است دقیقا همرنگ دندان نباشد.

• احتمال در رفتن یا لق شدن دندان وجود دارد که برای پیشگیری از آن باید فشار زیادی به روکش وارد نشود.

• احتمال پوسیدگی دندان زیر روکش وجود دارد.

• روکش‌ها برای دندان‌های بیماران پریودنتال(بیماری‌های لثه‌ای) گزینه مناسبی نیست.

• کسانی که دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهند و عادت به ساییدگی دندان‌ها روی هم دارند، بهتر است از روکش استفاده نکنند.

موارد استفاده از روکش دندان

روکش دندان به عنوان آخرین راهکار درمانی برای حفظ دندان قبل از آن است که دندان را از دست بدهیم.(البته باید شرایط نگهداری دندان برقرار باشد). مهم‌ترین موارد استفاده از این راهکار درمانی  عبارتند از:

• شکستگی‌های وسیع دندانی

• پوسیدگی‌های گسترده و عمیق دندانی

• ایمپلنت‌های دندانی

• بریج‌های دندانی

مراحل روکش دندان، از معاینه تا نصب

ویزیت اولیه

در اولین جلسه دندانپزشک دندان‌ها و لثه را معاینه می‌کند تا به نتیجه برسد آیا کاندیدای مناسبی برای اجرای این روش هستید یا خیر؟ اگر کاندیدا باشید، دندان را با تراش دادن مقدار کمی از مینای دندان آماده می‌کند. البته ناگفته نماند که اگر نیاز به درمان ریشه(عصب‌کشی) و ترمیم‌های اولیه دیگری باشد، انجام آنها در اولویت قرار می‌گیرد.

تعیین رنگ روکش

در این مرحله دندانپزشک با استفاده از شید گاید دندانپزشکی و مطابقت دقیق آن با رنگ طبیعی دندان‌های بیمار، رنگ روکش را تعیین می‌کند و آن را در اختیار تکنسین لابراتوار پروتزهای دندانی که قرار است روکش را درست کند، قرار می‌دهد تا رنگ تعیین شده را در ساخت روکش سفارشی لحاظ کند.

قالب‌گیری از دندان

در مرحله بعدی، با استفاده از قالب‌، عمل قالب‌گیری از دهان بیمار را انجام شده و قالب مورد نظر به همراه سفارش‌های لازم دندانپزشک و نوع رنگ تعیین شده به لابراتوار پروتزهای دندانی ارسال می‌شود تا ساخت روکش‌ به صورت سفارشی انجام شود.

معمولا ساخت روکش حداقل یک هفته طول می‌کشد. در صورت نیاز دندانپزشک روکش موقت روی دندان‌ها قرار می‌دهد.

نصب روکش

در ویزیت دوم، دندانپزشک شکل، رنگ و تناسب روکش را بررسی می‌کند، سپس با کمک سمان(متریال چسبنده) روکش را به طور دائم روی دندان تراش داده شده قرار می‌دهد و تنظیمات لازم(مخصوصا مطابقت ارتفاع دندان روکش شده با دیگر دندان‌ها) را انجام می‌دهد.

عصب‌کشی قبل از روکش دندان

عصب‌کشی دندان یک اقدام ضروری در پروسه درمانی دندان عفونی است. ولی تصمیم‌گیری برای روکش کردن دندان هدف، بستگی به شرایط آن دندان و نظر دندانپزشک معالج دارد.

اگر در کنار عفونت دندان، پوسیدگی جزئی هم وجود داشته باشد دندانپزشک پس از درمان ریشه به جای قسمت پوسیده از پرکننده‌های معمول مثل آمالگام و کامپوزیت استفاده می‌کند.

در غیر اینصورت جهت بازیابی شکل، اندازه و عملکرد طبیعی دندان موردنظر، دندانپزشک آن را تراش داده و پس از طی مراحل انجام روکش، بر روی آن روکش سفارشی را با استفاده از سمان نصب می‌کند.

بنابراین اگر موقعیت دندان در ناحیه زیبایی و محدوده لبخند شما باشد، از بین روش‌های ترمیم و روکش دندان، روکش انتخاب منطقی و اصلح خواهد بود چون در کنار درمان، بحث زیبایی هم مطرح است.

دلایل تعویض روکش دندان:

روکش‌های دندانی اگر به صورت علمی و توسط یک دندانپزشک مجرب و حرفه‌ای نصب شوند به طور متوسط بالای 10 تا 15 سال ماندگاری دارند. ولی برخی عوامل به‌صورت خواسته یا ناخواسته می‌توانند دلیلی بر تعویض روکش دندان شوند. برخی از این دلایل عبارتند از:

پوسیدگی دندان زیر روکش

عفونت دندان زیر روکش

ترک خوردگی یا شکسته شدن روکش

لق شدن یا افتادن روکش

از دست رفتن زیبایی ظاهری روکش

عدم نصب صحیح روکش دندان

تحلیل لثه(عقب رفتن خط لثه)

برخی از موارد بالایی در نتیجه عدم توجه به نکات و مراقبت‌های بهداشتی صاحب روکش رخ می‌دهد. مثلا دو مورد اول از این مقوله هستند و احساس درد در ناحیه روکش می‌تواند دلیلی بر وجود عفونت یا پوسیدگی در آن ناحیه باشد. در برخی موارد هم تعویض روکش دندان بنا به درخواست خود شخص(مثلا به علت تغییر در زیبایی و ظاهر روکش) انجام می‌شود.

روکش فوری دندان

روکش فوری دندان در واقع همان روکش دندان موقت است که دندانپزشکان از آن در فاصله زمانی مورد نیاز برای آماده شدن روکش دندان نهایی استفاده می‌کنند. معمولا دلیل استفاده از نوع روکش محافظت موقتی از دندان تراش خورده از آسیب‌های احتمالی و رفع ظاهر ناخوشایند دندان تراش خورده در لبخند فرد است(مخصوصا دندان هدف در ناحیه قدامی یا جلویی دهان باشد).

معمولا دندانپزشکان در موارد زیر از روکش فوری استفاده می‌کنند:

ایمپلنت دندان(معمولا بازه زمانی بی‌دندانی در ایمپلنت دندان طولانی‌تر است)

لمینت(ونیر) دندان

روکش دندان

پست و کور(در این روش ریشه(پست) و تاج(کور) دندان با استفاده از متریال مخصوص از نو بازسازی می‌شود) 

انواع سمان روکش دندان

برای نصب روکش دندان بر روی تاج تراش داده شده یا اباتمنت ایمپلنت به یک چسب مخصوص به نام سمان(Cement) داریم. در مجموعه مواد دندانی انواع مختلفی از سمان وجود دارد:

سمان موقت

همچنان که از نام این نوع سمان پیداست برای چسباندن روکش موقتی که قرار است بعدا توسط روکش دائمی دندان جایگزین شود استفاده می‌شود.

سمان پلی کربوکسیلات

معمولا در مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی، بیشتر از این سمان استفاده می‌شود. این نوع از سمان نسبت به انواع دیگر قیمت ارزان‌تری دارد.

سمان گلاس اینومر

سمان گلاس اینومر قوی‌ترین سمان اتصال دهنده روکش به دندان است.این سمان خاصیت ضد پوسیدگی هم دارد. یکی از مرغوب‌ترین سمان‌های گلاس اینومر دنیا توسط شرکت GC ژاپن ساخته می‌شود.

تفاوت لمینت و روکش دندان چیست؟

هر دو این روش‌ها برای تغییر ظاهر دندان‌ها پیشنهاد می‌شود، اما تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد. اصلی‌ترین تفاوت، میزان پوشاندن دندان طبیعی است. معمولا لمینت دندان سطح جلوی دندان را پوشش می‌دهد و بیشتر جنبه زیبایی دارد، اما هنگام انجام روکش، دندان تماما پوشانده می‌شود.

روکش‌ها همانند پوششی کامل روی دندان‌ها قرار می‌گیرند که از نظر ظاهری بسیار شبیه دندان است و در بیشتر مواقع جایگزین دندان می‌شود.

اما لمینت دندان به‌صورت لایه نازکی در سطح باکال(جلو) دندان قرار می‌گیرد و با اهداف زیبایی روی سطح دندان را می‌پوشاند. معمولا لمینت دندان برای تغییر رنگ و رفع اشکالات خفیف دندانی پیشنهاد می‌شود و در شرایط کم تهاجمی روی دندان قرار می‌گیرد.

چه کسی کاندیدای روکش دندان است؟

هر فردی که به دنبال بهبود ظاهر دندان‌هایش است، می‌تواند از روکش دندان استفاده کند. در موارد زیر با کاندیدای مناسب روکش دندان آشنا می شوید:

• کسانی که دندان‌های شکسته شده دارند.

• افرادی که از شکاف یا فاصله میان دندان‌ها رنج می‌برند.

• افراد دارای دندان‌های خیلی کوچک

• افراد دارای دندان‌های بد شکل

• کسانی که لکه‌هایی روی دندان‌هایشان وجود دارد که با سفید کردن از بین نمی‌رود.

دقت داشته باشید زمانی روکش‌ها گزینه مناسبی برای اجرا هستند که از بیماری‌هایی مثل بیماری لثه رنج نبرید. در صورت مواجه بودن با مشکلات جدی سلامت دهان و دندان، باید قبل از اجرای روکش به درمان آنها اقدام کنید.

نگهداری روکش‌های دندانی؛ از مراقبت‌ها غافل نشوید!

نگهداری از روکش دندان همانند مراقبت‌های عادی روزانه از دندان‌های طبیعی است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برای حفظ سلامتی دهان و دندان ضرورت دارد و استفاده از خمیر دندان موجب افزایش طول عمر روکش دندان می‌شود. علاوه براین می‌توانید از دندانپزشک خود برای اقدامات لازم جهت مراقبت بیشتر از روکش‌ها سؤال بپرسید.

انتخاب بهترین روکش دندان؛ محکم‌ترین یا زیباترین؟

دو نوع دیگر روکش نیز وجود دارند که عبارتند از : روکش‌های تمام فلزی و روکش‌های زیرکونیایی.

اگر بخواهیم بهترین روکش را از نظر استحکام معرفی کنیم، روکش‌های تمام فلز مانند طلا یکی از بهترین هاست. اما این مدل متریال‌ها زیبایی لازم را نداشته و هزینه بالایی دارند و امروزه کمتر کسی آن‌ها را انتخاب می‌کند.

روکش‌های دندان زیرکونیا نیز از کیفیت و استحکام بالایی برخوردار است و برای دندان‌های به شدت آسیب دیده انتخاب می‌شود.

ولی اگر به دنبال زیبایی و طبیعی بودن روکش در کنار استحکام آن هستید، روکش‌های تمام سرامیکی(فول سرام) و روکش‌های فلز-سرامیک در اواویت هستند.

عوارض بعد از اجرای روکش دندان

شاید از شنیدن عوارض روکش دندان تعجب کنید، اما اصلا نگران نشوید! این مشکلات به دلایل عدم مراقبت‌های لازم یا اجرای نادرست اتفاق می‌افتد که در موارد زیر با آن‌ها آشنا می‌شوید:

• حساسیت به مواد روکش

• پوسیدگی و خراب شدن دندان زیر روکش

• عدم هماهنگی فک‌ها با یکدیگر

• شل شدن یا لق شدگی روکش

• احتمال بروز عفونت

هزینه روکش دندان چقدر است؟

قیمت درمان روکش دندان به عوامل گفته شده در زیر بستگی دارد:

• نوع ماده روکش انتخاب شده

• تعداد روکش‌ها

کلام آخر

روکش دندان یکی از رایج‌ترین درمان‌های دائمی دندانپزشکی زیبایی است که کمک می‌کند از دندان آسیب‌دیده با ظاهری جذاب‌تر استفاده و از پوسیدگی بیش از حد آن پیشگیری کنید.

در صورت رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی، از این ایده پرکاربرد به راحتی حدود 20 سال بهره‌مند می‌شوید و مجبور نخواهید شد به دلیل پوسیدگی زیاد، دندان خود را از دست دهید.

سوالات رایج روکش دندان

1. آیا گذاشتن روکش دندان دردناک است؟

خیر، اجرای روکش اصلا درد ندارد، اما اگر با حساسیت و مشکلات لثه روبه‌رو هستید بهتر است ابتدا درمان آن را انجام دهید.

2. ماندگاری روکش دندان چقدر است؟

مدت نگهداری از روکش دندان حدود 10 الی 20 سال است که عوامل مختلفی مانند نوع، جنس، مهارت دندانپزشک، نحوه قالب‌گیری و … زمان دقت آن را مشخص می‌کند.

3. آیا روکش دندان به عصب کشی(درمان ریشه) نیاز دارد؟

در صورت بروز عفونت ریشه، باید عصب کشی(درمان ریشه) انجام شود.

اگر در مورد مقاله بالایی سؤال یا دیدگاهی دارید، لطفا آن را از طریق فرم ارتباطی زیر کامنت کرده و با دیگر بازدیدکنندگان سایت دکتر مهدی کریمی به اشتراک بگذارید.