علائم به عصب رسیدن دندان

همه از دندان‌های خود برای جویدن غذا، صحبت‌کردن و لبخندزدن استفاده می‌کنند و مهم‌تر از همه اینکه دندان‌ها یکی از فاکتورهای اساسی در زیبایی چهره اشخاص می‌باشند. بنابراین توجه به سلامتی دندان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

عدم توجه به بهداشت دهان و دندان، دندان‌ها را در معرض پوسیدگی قرار داده و در ادامه به خاطر گسترش سطح و عمق پوسیدگی و نزدیک شدن آن به پالپ و ریشه دندان، زمینه را برای آسیب دیدن اعصاب دندانی فراهم می‌کند. بنابراین به تدریج باعث بروز علائم به عصب رسیدن دندان در پی ایجاد آسیب عصبی در دندان، می‌شود.

به‌طور کلی هر حفره، شکاف و یا شیاری که باعث نفوذ باکتری به پالپ دندان و عفونی شدن آن شود، باعث به عصب رسیدن دندان می‌شود. برای آشنایی با علائم به عصب رسیدن دندان باید بدانیم ساختار دندان دارای پالپ است.

پالپ دندان در واقع بافت زنده و همبندی است که درست در مرکز دندان و زیر عاج قرار گرفته و از عروق خونی و عصب و … تشکیل شده است و وظیفه تشکیل و تغذیه عاج، نگهداری ازعصب دندان و محافظت از دندان را بر عهده دارد.

اگر پالپ دندان دچار آسیب شود، باکتری‌ها در آن شروع به رشد و تکثیر کرده و در ادامه می‌توانند باعث آسیب به عصب دندان و بروز علائم به عصب رسیدن دندان شوند. در این زمان است که درد دندان به سراغ ما می‌آید و مجبور به تسکین و درمان درد می‌شویم.

در واقع عفونت پالپ دندان از اصلی‌ترین علائم به عصب رسیدن دندان است. پالپ که بافت زنده دندان محسوب می‌شود در اثر فرایند عصب‌کشی دندان(درمان ریشه دندان) از بین رفته و عملا دندان شما نکروز شده(در اصلاح می‌میرد) اما ساختار آن حفظ می‌شود.

آیا تا کنون درد بی‌وقفه و شدیدی را در دندان خود احساس کرده‌اید؟ در موارد حاد این درد تقریبا نیمی از فک و صورت شما را درگیر می‌کند به‌طوری‌که تشخیص دندان آسیب‌دیده برای شما مشکل است و شاید ندانید که دقیقا کدام دندان‌تان درد می‌کند.

در صورت مراجعه به دانپزشک، معمولا با معاینه‌های بالینی مانند ضربه زدن به دندان با ابزارهای مخصوص دندانپزشکی و کمک گرفتن از عکس‌های رادیوگرافی دندان، دندان به عصب رسیده تشخیص داده می‌شود. جهت آشنایی بیشتر با فرایند به عصب رسیدن دندان، نحوه بروز علائم و تشخیص آن در این مطلب ما را همراهی کنید.

دلایل به عصب رسیدن دندان

آسیب عصب دندان یا عفونت کانال ریشه به دلایل مختلف می‌تواند رخ دهد. اما همیشه ریشه اصلی این مشکل، نفوذ باکتری‌ها به داخل پالپ است. اصولا دلایل عفونت کانال ریشه با نحوه نفوذ باکتری‌ها به پالپ دندان تعیین می‌شود. دلایلی که اجازه نفوذ باکتر‌ها به پالپ دندان را داده و باعث عفونت کانال ریشه می‌شوند عبارتند از:

• پوسیدگی دندان و پیشرفت آن

• دندان ترک خورده یا آسیب دیده

• دندان لق شده

• نکروز ناشی از ضربه به دندان (علائم آن شامل تغییر رنگ دندان یا کانال‌های حاوی رسوب مواد معدنی است که با رادیوگرافی دندان قابل شناسایی هستند).

• ناهنجاری‌های آناتومی دندان

• درمان‌های مکرر دندانپزشکی انجام شده بر روی یک دندان

با توجه به تجربه دندانپزشکان، دلیل اصلی عفونت کانال ریشه و آسیب عصبی دندان، پوسیدگی‌هایی است که در ساختار دندان اتفاق می‌افتند و به باکتری‌ها اجازه می‌دهد تا به پالپ دسترسی داشته و آن را آلوده کنند. به همین دلیل شناسایی و از بین بردن به موقع پوسیدگی به منظور جلوگیری از عفونت‌های پالپ بسیار مهم است.

شایع‌ترین علائم به عصب رسیدن دندان

نشانه‌ها و علائم به عصب رسیدن دندان‌های قدامی(جلویی) تفاوتی با علائم به عصب رسیدن دندان‌های خلفی(عقبی) ندارد، تنها تفاوت بین این دو گروه از دندان‌ها در تعداد کانال‌های ریشه است که همین امر باعث ساده‌تر و سریع‌تر انجام شدن فرآیند عصب‌کشی دندان‌های قدامی نسبت به خلفی شده است. در این قسمت می‌خواهیم شایع‌ترین علائم به عصب رسیدن دندان را معرفی کنیم:

درد مداوم و گاهی مبهم دندان

یکی از علائم اولیه نشاندهنده به عصب رسیدن دندان، درد شدید و مداوم آن در امتداد خط لثه است که ابتدا خفیف بوده ولی با گذشت زمان شدت آن بیشتر می‌شود. وقتی که عصب دندانی آسیب دیده باشد، ممکن است درد به وجود بیاید و در چنین شرایطی، هنگام جویدن غذا یا اعمال فشار روی دندان و یا حتی با کوچکترین ضریه‌ای به دندان، احساس درد خواهید داشت.

عموما این درد به صورت یک درد سریع، شدید و یا مبهم و خفیف است، که حتی ممکن است شخص نتواند محل دقیق درد را تشخیص ندهد. دردی که نشان دهنده آسیب عصبی دندان(عفونت ریشه دندان) است معمولا به صورت یکی از اشکال زیر ظاهر می‌شود:

• درد دندان که به صورت ضربانی احساس می‌شود.

• دردی که با تغییر وضعیت بدن، شدت آن تغییر می‌کند.

• دردی که شدت آن مانع از خوابیدن فرد می‌شود.

• درد خود‌به‌خودی متناوب یا مداوم دندان

• درد ناشی از محرک‌های خاص مانند ضربه زدن، فشار یا شوک حرارتی(واکنش به غذاهای سرد و گرم).

• درد دندانی که به طور کامل با مصرف مسکن‌ها قابل تسکین نیست.

تورم لثه اطراف دندان

التهاب و تورم لثه در اطراف یک دندان خاص می‌تواند نشان‌دهنده به عصب رسیدن دندان باشد. لثه‌های سالم معمولاً به رنگ صورتی یا قرمز روشن هستند، در صورتی که رنگ قرمز تیره لثه به معنی وجود التهاب در لثه است.

البته توجه داشته باشید که عفونت لثه همواره نشانه به عصب رسیدن دندان نیست و می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد، اما در هر حال تورم همیشه نشانه‌ای است که دندان نیاز به درمان فوری دارد. تورم لثه ممکن است بدون احساس درد باشد و فرد تنها با مشاهده و احساس علائم بیرونی، متوجه این عارضه گردد. البته احساس طعم و بوی ناخوشایند دهان نیز یکی ازعلائم التهاب لثه و عفونت دندان می‌باشد.

افزایش حساسیت دندان

وقتی دندان‌ها نسبت به گرمی و سردی غذاها حساس می‌شوند، می‌تواند نشانه به عصب رسیدن دندان باشد و این حساسیت خود را در قالب یک درد طولانی‌مدت و شدید نشان می‌دهد.

تغییر رنگ دندان

در حالت طبیعی، رنگ مینای دندان به رنگ زرد یا خاکستری روشن دیده می‌شود. در صورت آسیب‌دیدگی عصب دندانی، این رنگ خاکستری روشن به رنگ خاکستری تیره، قهوه‌ای روشن یا حتی سیاه تغییر می‌یابد.

بوی بد دهان و آبسه آپیکال حاد

با نفوذ باکتری‌‌ها به پالپ دندان، در آنجا رشد کرده و تکثیر شده و تجمع آنها باعث عفونت توام با بوی بد دهان می‌گردد. بروز عفونت در نهایت منجر به ایجاد ضایعه‌های چرکی شده که به نام آبسه دندان معروف است. آبسه در ابتدا مثل جوشی کوچک است که با گذر زمان بزرگ‌تر می‌‌شود. از آنجایی که بروز آبسه ناشی از وجود عفونت است، لذا برای رفع آن باید دوره درمانی طی شود.

بهتر است با مشاهده هرکدام از علائم ذکرشده در بالا، سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید تا هرچه زودتر اقدامات درمانی لازم برای شما شروع شود.

فاصله پوسیدگی دندان تا به عصب رسیدن آن

فاصله زمانی بین پوسیدگی دندان و به عصب رسیدن دندان به عوامل مختلفی مانند بهداشت دهان و دندان، رژیم غذایی، ژنتیک، ساختار و استحکام دندان بستگی داشته و در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. لذا نمودار پیشرفت پوسیدگی به سمت آسیب عصبی همواره به صورت خطی نبوده و گاهی با اثربخشی روش‌های بهداشتی و مراقبتی حالت کندتری می‌تواند به خود بگیرد.

معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن روزانه و محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی‌های قندی، می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کرده و خطر رسیدن به عصب را به حداقل برساند. قابل ذکر است که خود پوسیدگی دندان طی مراحل مختلفی پیشرفت می‌کند تا از سطحی‌ترین لایه دندانی(مینا) شروع شده و پس از عبور از عاج دندان به لایه‌های درونی و پالپ برسد.

راهکار درمانی برای دندان به عصب رسیده

بعد از احساس درد دندان و تشخیص احتمالی به عصب رسیدن آن، در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بعد از بررسی و انجام معاینات بالینی دندان مورد نظر، رادیوگرافی دندان از آن انجام داده تا از میزان و سطح آسیب‌دیدگی ریشه‌ها اطلاعات کامل را بدست آورد.

بعد از این مرحله دندانپزشک از روش‌های مختلفی برای درمان ریشه و تسکین دندان درد استفاده می‌کند. عصب کشی دندان(روت کانال تراپی یا درمان ریشه) درمانی تقریبا قطعی برای تسکین و از بین بردن درد دندان به عصب رسیده می‌باشد. در این روش پس از تزریق بی‌حسی عصب دندان خارج شده و کانال‌های ریشه دندان دندان کاملا از اعصاب دندانی پاکسازی شده و شستشو داده می‌شوند.

سپس قسمت خالی شده با استفاده از سیلر و گوتا که یک ماده سازگار با بافت دندان بوده و بعدا در تصاویر رادیوگرافی دندان هم قابل مشاهده است، پر می‌شود. این مرحله باید با دقت و مهارت بالایی انجام شود و در صورتی که دندانپزشک مهارت کافی برای انجام این درمان را نداشته باشد قطعا در آینده با مشکلاتی روبرو خواهید شد.

معمولا بعد از رفع اثر تزریق بی‌حسی، احساس درد خواهید داشت که دندانپزشک برای تسکین آن، مصرف داروهای مسکن را تجویز می‌کند. عموما بعد از پرکردن ریشه، دندان پانسمان شده و پرکردن موقت صورت می پذیرد و مرحله پرکردن دائمی به جلسه بعد موکول می‌شود.

برای پر کردن دندان می‌توان از دو ماده آمالگام یا کامپوزیت دندان استفاده کرد. آمالگام یک ماده فلزی غیرهمرنگ و کامپوزیت همرنگ دندان بوده و مقاومت آمالگام از کامپوزیت بالاتر می‌باشد ولی برای دندان‌های جلویی به دلیل ملاحظات زیبایی از کامپوزیت استفاده می‌شود.

گاهی اوقات برای جلوگیری از عفونت دندان بعد از عصب کشی استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند میترونیدازول و آموکسی‌سیلین تجویز می‌شود.

در حالت کلی می‌توان مراحل جراحی کانال ریشه را به صورت زیر خلاصه کرد :

1. انجام رادیوگرافی دندان جهت انجام معاینات تشخیصی

2. تزریق بی‌حسی در ناحیه هدف

3. قرار دادن رابردم جهت ایزوله کردن ناحیه هدف از بزاق دهان

4. باز کردن دندان، پاکسازی کانال، تخیله بافت عصبی و از بین بردن پالپ عفونی

5. شستشوی کانال

6. مهر و موم کردن کانال دندان با گوتا و سیلر

7. پانسمان یا ترمیم دندان با یک ماده موقت

8. ترمیم دائمی دندان با مواد ترمیمی مثل آمالگام یا کامپوزیت

مزایا و معایب عصب کشی دندان

عصب‌کشی یا درمان ریشه دندان موثرترین راه برای از بین بردن عفونت‌های کانال ریشه دندان است. این راهکار درمانی در کنار مزایای مطلوب، معایبی نیز دارد.

مزایای عصب‌کشی دندان

• بعد از عصب‌کشی، بیمار دیگر احساس درد نمی‌کند.

• به دلیل پاک کردن کانال ریشه از باکتری‌ها به عنوان بخشی از قسمت درمانی ریشه، از شیوع هرگونه عفونت داخلی دیگر جلوگیری می‌شود.

• به توقف تشکیل آبسه در اطراف نوک ریشه دندان کمک می‌کند.

• هیچ تاثیر منفی بر احساس یا نیروی گاز گرفتن دندان شما نخواهد داشت و به شما امکان می‌دهد تا دندان خود را با شکل و کارایی اولیه خود حفظ کنید.

معایب عصب کشی دندان

• پس از عصب‌کشی، امکان دارد بیمار در طی چند روز اول، تجربه کمی درد داشته باشد که البته دندانپزشک با تجویز مسکن‌، به تسکین درد کمک می‌کند.

• امکان دارد منجر به تغییر رنگ دندان شود.

• شاید در برخی موارد مثل وجود کانال پنهان، کانال ریشه به طور کامل پاکسازی نشده و در آینده مجبور به درمان مجدد ریشه شوید.

• بعد از درمان، به علت تضعیف دندان، نیاز به ترمیم دندان به مواد پرکردنی دندان است.

• اگر ترمیم نهایی به موقع تکمیل نشود، عفونت دوباره به وجود می‌آید.

کلام آخر

آسیب دیدن پالپ دندان و ورود باکتری‌ها به کانال و ریشه دندان منجر به بروز علائم به عصب رسیدن دندان می‌شود که اغلب اولین نشانه آن درد است. مشاهده این نشانه‌ها کافی است تا جهت پیشگیری از بروز عفونت‌های جدی و از دست دادن دندان، به دندانپزشک مراجعه کرده و روند درمان را آغاز کنید.

آشنایی با علائم به عصب رسیدن دندان برای تشخیص زود هنگام و به تبع آن، درمان عصب‌کشی بسیار حائز اهمیت است. ما نیز در این مطلب با بیان دلایل به عصب رسیدن دندان، شما را با راه‌های پیشگیری از پوسیدگی و به عصب رسیدن دندان آشنا کردیم. شما می‌توانید با رعایت تمامی نکات مطرح شده احتمال به عصب رسیدن دندان‌های خود را به حداقل رسانده و سلامت دندان‌های خود را حفظ کنید.

سوالات متداول علائم به عصب رسیدن دندان

1. علائم به عصب رسیدن دندان چیست؟

برخی از علائم به عصب رسیدن دندان درد، تورم، حساس شدن، تغییر رنگ دندان و … است.

2. در صورت بروز علائم عصب‌کشی دندان، چه باید کرد؟

در صورت بروز هر یک از علائم به عصب رسیدن دندان، باید به دندانپزشک مراجعه شود تا طرح درمان لازم شروع شود.

3. عصب‌کشی چقدر دردناک است؟

به علت تزریق بی‌حسی به دندان، در طی فرایند عصب‌کشی هیچ دردی را تجربه نخواهید کرد ولی بعد از رفع اثر بی‌حسی، معمولا درد خواهید داشت که با مصرف مسکن قابل تسکین است.

4. عصب‌کشی دندان در چند جلسه انجام می‌شود؟

در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد، اغلب درمان کانال ریشه یا عصب کشی دندان در یک جلسه انجام می‌شود.

5. آیا رفع تمام درد‌های دندانی به عصب کشی نیاز دارند؟

در بسیاری از موارد، دندان درد ناشی از پوسیدگی‌های سطحی است که بدون نیاز به عصب کشی قابل درمان است.

6. کدام دندان‌ها بیشتر نیاز به عصب کشی پیدا می‌کنند؟

هرچند که همه دندان‌ها مستعد پوسیدگی هستند ولی اکثرا دندان‌های خلفی(مولرها) به علت استعداد بالا در پوسیدگی، رایج‌ترین دندان‌ها برای عصب‌کشی هستند.

اگر در مورد مقاله بالایی سؤال یا دیدگاهی دارید، لطفا آن را از طریق فرم ارتباطی زیر کامنت کرده و با دیگر بازدیدکنندگان سایت دکتر مهدی کریمی به اشتراک بگذارید.